Struktura Oddziałów Obwodu
Mokotów
Dla zrozumienia
usytuowania jednostek "Obroży" w strukturach oddziałów
bojowych Mokotowa niezbędne jest przypomnienie
organizacji pułków "Baszta" i "Waligóra".
18 VIII 1944 r.
dowództwo V obwodu "Mokotów" objął ppłk broni pancernej
Józef W. Rokicki "Karol". Komendantem VI Rejonu V Obwodu
Mokotów i zarazem dowódcą pułku "Baszta" został ppłk piech. Stanisław Kamiński "Daniel". Funkcje te pełnił do
25 IX, to jest do dnia, w którym został ranny. Od 25 IX p.o. dowódcy pułku "Baszta" był mjr Kazimierz Szternal
"Zryw".
Działania bojowe na
Mokotowie w drugiej połowie sierpnia odbywały się według
opracowanego przez ppłk. "Daniela" szczegółowego rozkazu
bojowego, obejmującego następujące zadania:
- dla oddziałów leśnych, w tym batalionu "Krawiec" -
przebicie się przez linię frontu na Sadybę drogą
między Wilanowem a Wolicą;
- dla oddziału mokotowskiego, specjalnie do tego
celu wydzielonego i pozostającego pod dowództwem rtm. Andrzeja A. Czaykowskiego "Gardy" - współdziałanie z akcją oddziałów leśnych od północy.
W skład pułku "Baszta"
wchodziły: batalion "Bałtyk" (kompanie B1, B2 i B3),
batalion "Olza" (kompanie 01, 02 i 03 oraz grupa
"Withala"), batalion "Karpaty" (kompanie K1, K2, K3,
K4), kompanie saperów, ochotników, a także oddział
motorowy i tabory. Do pułku "Baszta" przydzielono: 4
kompanie Wojskowej Służby Ochrony Powstania (WSOP),
grupę artyleryjską "Granat" (po 3 VIII - 6 plutonów) i dywizjon warszawski 7 pułku ułanów "Jeleń".
Przy dowództwie V Obwodu Mokotów istniała kompania ochrony sztabu - OS V dowodzona przez por. Michała Bylinę "Michała".
Od 4 IX z żołnierzy
grupy artyleryjskiej "Granat" utworzono oddział dywersji
bojowej pod dowództwem por. Waldemara Olszewskiego
"Waldemara", składający się z dwóch plutonów.
Pułk "Waligóra" (po 20
IX na mocy rozkazu gen. "Montera" przemianowany na 30
pułk piechoty) był do 1 IX dowodzony przez mjr. art. o pseudonimie "Bruno", "Brzozowski", a od 1 IX przez ppłk.
dypl. Remigiusza A. Grocholskiego "Waligórę". Ppłk "Waligóra" został 25 IX ranny i powierzył pełnienie
obowiązków dowódcy pułku kpt. rez. piech. Jackowi J.
Wyszogrodzkiemu "Januszowi". W skład pułku "Waligóra"
wchodziły dwa bataliony "Ryś" i "Oaza".
Dowódcą batalionu
"Ryś", utworzonego 20 VIII, był rtm. Andrzej R.
Czaykowski "Garda", który ranny na Sielcach został po 15
IX zastępcą dowódcy batalionu "Oaza-Ryś".
W skład batalionu "Ryś"
wchodziły: kompania "Gustaw" (dowódca por. rez. Andrzej
Chyczewski "Gustaw"), kompania "Krawiec", wywodząca się
z batalionu "Krawiec" V Rejonu "Gątyń" VII Obwodu
"Obroża" (dowódca ppor. Stanisław Milczyński "Gryf",
trzykrotnie ranny) oraz pluton 686 "Grochów" (dowódca
ppor. Roman Sitkowski "Wiktor"; ranny 27 VIII na ul.
Podchorążych). Do tego plutonu włączono drużynę z plutonu 760 III Rejonu "Dęby" VII Obwodu "Obroża", która
w dwóch grupach przeprawiła się 26/26 VIII oraz 27/28
VIII na Sielce.
Kompania "Krawiec"
składała się z dwóch plutonów: plutonem 1 dowodził ppor. Henryk Maciejewski "Lech" (ranny 18 VIII, zginął 30 VIII w zbombardowanym szpitalu na ul. Chełmskiej). Dowództwo
po nim objął plut. pchor. Janusz Radomyski "Cichy".
Plutonem 2 dowodził por. Paulin Laskowski "Twardy" (pod
koniec sierpnia mianowany dowódcą wydzielonego
oddziału), po nim dowództwo plutonu 2 objął sierż. Roman
Mrozowski "Boruta". Ponadto w skład kompanii
"Krawiec" wchodziła: samodzielna drużyna minerska
(dowódca ppor. Kazimierz Michniewicz "Orion").
Szefem kompanii
"Krawiec" był plut. pchor. Leonard Klimczak "Łuka".
Do batalionu "Ryś"
został przydzielony oddział dywersji bojowej (ODB)
artyleryjskiej grupy "Granat" (cztery plutony szturmowe)
oraz oddział por. "Withala".
Batalion "Oaza" został
utworzony 26 VIII. W jego skład wchodziły kompanie:
"Legun" i "Sadyba", pluton 687 "Grochów", dwie kompanie
WSOP, dywizjon ułanów "Jeleń", pluton PAL por. "Genka" i część 3 szwadronu 1 pułku szwoleżerów. Dowódcą batalionu
"Oaza" był kpt. Jacek J. Wyszogrodzki "Janusz", który po
15 IX objął dowództwo batalionu "Oaza-Ryś", a od 25 IX pełnił obowiązki dowódcy pułku "Waligóra".
Opracowano na podstawie: L.M. Bartelski "Mokotów
1944", Wyd. MON, Warszawa 1971, wyd. I (ss. 357, 382,
556-568, 569) oraz Archiwum "Obroży". Skorygowano numery
plutonów "Grochów" i datę śmierci por. Henryka
Maciejewskiego. |